نظریه ی پلاچیک:

نظریه ی فطری هیجان را رابرت پلاچیک Plutchik (1980) مطرح کرده است. براساس این نظریه هشت گونه هیجان اصلی وجود دارند که در تکامل بقای موجود آدمی در هشت کارکرد از اهمیت برخوردارند. به عقیده ی این پژوهشگر هیجانهای دیگر ترکیبی از این هشت گونه هیجان اصلی به شمار می آیند. برای مثال، عشق ترکیبی از شادی و پذیرش است و تحقیر و توهین ترکیبی از خشم و بیزاری است. هیجانهایی که در چرخ گردونه مقابل یکدیگر قرار گرفته اند متضاد هم می باشند (شکل 1).
پلاچیک هر یک از هیجانهای اصلی را با کارکرد یا وظیفه ی مهم آنها برای بقای گونه ها، مانند تولیدمثل، جلوگیری از خطرات و آشنایی با محیط ارتباط می دهد. کارکردهای بنیادی که برای بقای نوع لازم است و هیجان اصلی که هر یک از این موارد با آن ارتباط پیدا می کند و نمونه هایی از شدت و ضعف هر یک از هیجانها در شکل (1) مشاهده می شود.

نظرات پلاچیک در مورد هیجان محدود بوده و بر اساس نقشه انسان و فطرت 4 بعدی او (صدر، شغاف، قلب و فواد) مطرح نشده است (رجوع به نقشه انسان در قرآن)

در لغت نامه دهخدا و فرهنگ فارسی معین ارزش از مصدر ارزیدن به معنی بها، ارز، قدر و شایستگی آمده است.

      ارزش ها عقاید و باورهایی هستند که افراد یا گروه‌های انسانی درباره? آن‌چه مطلوب، مناسب، خوب یا بد است؛ دارند. ارزش‌های مختلف نمایانگر جنبه‌های اساسی تنوعات در فرهنگ انسانی است.

به طور کلی به اموری که برای اعضاء گروه اهمیت دارند و آرمان مشترک اعضاء گروه تلقی می‌شوند، ارزش می گویند.

     آلبر کرامی در تعریف واژه ی ارزش در کتاب فرهنگ جامعه شناسی آورده است : « در جامعه شناسی پارسونی ، نظم اجتماعی بستگی به وجود ارزش های عام و مشترکی دارد که مشروع و تعهد آور به حساب می آیند و به منزله ی معیارهایی هستند که نهایت اعمال به وسیله ی آن ها گزیده می شود . پیوند دستگاه های اجتماعی و شخصی با جذب ارزش ها از طریق فرا کرد جامعه پذیری تحقق می یابد. »

     دورکیم تمایزی بین قضاوت‌های واقعی و قضاوت‌های ارزشی قائل می‌شود. قضاوت‌های واقعی خود را محدود به توصیف پدیده‌ای معین یا روابط معین بین پدیده‌ای معینی می‌نمایند و بنابراین قضاوت‌هایی هستند که می گویند واقعیت چیست و چگونه است.

          به نظر شالوم شوارتز ارزش ها به عنوان مفاهیم مطلوب، اعمال انتخابى افراد و ارزیابى رویدادها را تحت تأثیر قرار مى دهند. ارزش ها قضاوت ها را نیز تحت تأثیر قرار مى دهند. بر اساس نظریه انطباق اجتماعى، ارزش ها یک نوع شناخت اجتماعى هستند که کارکردشان تسهیل انطباق فرد با محیط است. ارزش ها انتخاب رفتار را نیز تحت تأثیر قرار مى دهند. بخشى از انتخاب رفتار در شرایط خاص توسط باورهاى پیشین و ارزش ها تعیین مى شوند.

سلامت روان از دیدگاه روانشناسان غربی

از آنجا که روانشناسی همانند سایر علوم انسانی غربی مادی، غیرالهی و غیرتوحیدی است، سلامت روان در آن محدود به امور مادی و این دنیایی می شود و برخی از مهمترین نیازهای انسان را (مثل نیاز به بقا و جاودانگی و نیاز به پاسخ به سوالات مربوط به مبدا و مقصد زندگی) بی پاسخ رها کرده و به فراموشی سپرده است؛ در نتیجه، سلامت روان هرگز به طور کامل محقق نمی شود.

      روانشناسی حقیقی یا به عبارت فطرت شناسی انسان را جهت دار تعریف کرده و مبدا و مقصد او را مشخص می کند و هدف و مسیر زندگی را بر اساس این جهت گیری کلی تعریف می نماید.

      در فطرت شناسی، جهت حرکت انسان کمال مطلق یعنی خداوند است و همه ابعاد وجودی انسان به نوعی بدان سمت جهت گیری می شوند. انسان سالم کسی است که بتواند حقیقت را آنگونه که هست ببیند و تسلیم آن شود و با همه وجود تلاش کند به آن نزدیک و نزدیک تر شود. بر این اساس کسی دارای سلامت است که مبدا و مقصد خود را شناخته و پذیرفته (ایمان) و به وظیفه و تکلیف خود در مسیر رسیدن به آن مقصد در حد توان عمل می کند (عمل صالح).

ریشه هر عملی در اراده ای است که از یک ایمان و باور خاص نشأت می گیرد

انسان دارای 4 نوع ارتباط است که عبارتند از:

1- رابطه با خود

2- رابطه با دیگران

3- رابطه با طبیعت

4- رابطه با خداوند

انسان در غرب بیشتر به عنوان یک حیوان مطرح است و هر یک از اندیشمندان آن تلاش کرده اند انسان را از دیدگاه خود مورد بررسی قرار دهند. انسان غربی در ابعاد مختلف حیوانی مانند حیوان ناطق، حیوان شگفت انگیز، حیوان احساسی و ... مطرح شده است. هم اکنون انسان در غرب به مرحله ای رسیده است که چهارچوب های عقلی را زیر پا گذاشته و در راه ارضاء نیازهای خود، روش های باطل و مخرب را انتخاب کرده است. به عنوان مثال، نگهداری از حیوانات به عنوان دوست صمیمی و حتی شریک جنسی مشاهده می شود.

متعلقات ایمان یعنی چیزهایی که ایمان به آنها تعلق می گیرد، هفت مورد است که عبارتند از:

1- ایمان به خداوند

2- ایمان به ملائکه

3- ایمان به کتاب های آسمانی پیامبران

4- ایمان انبیاء

5- ایمان به آیات الهی

6- ایمان به آخرت

7- ایمان به غیب